معاونت آموزشی

در حدود چهل سال پيش، دو تن از نيك انديشان آمريكايي به نامهاي دكتر ناول پري، رياضيدان عاليقدر كاليفرنيايي و دكتر هاكوبس تنبروك، شاگرد دكتر پري كه خود وكيلي مجرب، نويسنده و استاد با تجربه در حقوق بود،‌ بيانيه اي در خصوص حمايت از حقوق نابينايان صادر كردند و روز 15 اكتبر را كه مطابق با 23 مهرماه است،‌ به نام روز « بين المللي عصاي سفيد» نامگذاري كردند. اين بيانيه،‌ در سال 1938 ميلادي برابر با 1317 هجري شمسي از طرف فدراسيون جهاني نابينايان به رسميت شناخته شد.

«عصاي سفيد» يك سمبل بين المللي است كه طي رعايت و تدوين حقوق نابينايان به دولتها و كشورها و مؤسسات نابينايي جهان توصيه شده است. قدمت عصا حتي بيش از چرخ است؛ اختراع چرخ در حقيقت تحولي در زندگي نابينايان بوده است اما با اين وصف استفاده از عصا در پوششي اسرار آميز قرار گرفته است.

عصا در دوره هاي مختلف بنا به نوع استفاده آن سمبل چيزهاي گوناگوني بوده است؛ مثلاً عصاي موسي به مفهوم معجزه بوده و عصاي سلطنتي به مفهوم امر به اطاعت بوده، چوب كمان به معناي پيروزي به كار ميرفته، عصاي يك متكدي سمبل درخواست بوده است و يا گاهي نشانه قدرت و تفاخر بوده است؛ اما عصاي سفيد نابينا نشانگر قدرت و بيانگر درخواست كمك وي براي راهنمايي است و سمبل حقوق نابينايان است. نابينايان ميتوانند با استفاده از آن به جاي چشم، محيط اطراف خود را مورد شناسائي قرار داده و با احساس امنيت به رفت و آمد بپردازند. عصا نشانه شناخت فرد نابينا به ديگران است تا با مراقبت، ايمني آنان را تأمين كند.

قانون عصاي سفيد،‌ با ارائه امكانات بيشتر تصويري جديد از نابينايان در جامعه ترسيم ميكند و از افراد نابينا ميخواهد كه به منظور حمايت از منافع خود از تمام مراحل اين قانون مطلع بوده و آنرا به تأييد دولت خود برسانند. هم اكنون بسياري از ملل مختلف مفاد اين بيانيه را پذيرفته و بصورت قانون،‌ تمامي يا بخشي از آنرا به مورد اجرا گذارده اند. اين قانون شامل 7 ماده و 9 تبصره است كه برخي از مواد مهم آن عبارتند از:
 
- دولت موظف است كه نابينايان و ديگر معلولان جسمي را تشويق كند تا درتمام امور اجتماعي و اقتصادي دولت شركت كنند و در نتيجه به كار و اشتغال يابند.

 - نابينايان و ديگر معلولان جسمي،‌ حق استفاده آزادانه از خيابانها و بزرگراهها، پياده روها و ساير مكانهاي همگاني و همينطور وسايل حمل و نقل، هتل و اماكن عمومي را دارند.
- رانندگاني كه با وسايل نقليه خود از خيابان ميگذرند،‌ در صورت نزديك شدن به نابينايي كه از عصاي سفيد يا متاليك استفاده ميكند، يا اينكه سگ راهنما به همراه دارد يا از بازوبند نابينايي استفاده ميكند،‌ موظفند كه احتياط لازم را بعمل آورند تا صدمه اي به آن نابينا وارد نشود. البته نداشتن عصا يا سگ راهنما در چنين مراكز و اماكني دليل بر بيمبالاتي فرد نابينا نيز ممكن، است تلقي شود.
- هر شخص يا سازماني كه بخواهد بطور غير مجاز در استفاده شخص نابينا و يا معلول از تسهيلات همگاني محدوديتي ايجاد كند،‌ يا اينكه حقوق نابينايان و ديگر معلولان عاقل و بالغ را ناديده بگيرد،‌ بايد مجرم شناخته شود.
 - هر سال، مسؤلين دولت بايد روز 15 اكتبر را بعنوان بزرگداشت عصاي سفيد به نحو شايسته اي ارج نهند و اهميت قانون عصاي سفيد را مورد بحث قرار داده و از مردم بخواهند كه رفتار معقولانه اي با معلولان داشته باشند و با همكاري صميمانه قدمهاي مؤثري براي آنها بردارند.
 - دولت موظف است كه افراد نابينا يا ديگر معلولان جسمي را در بخشهاي دولتي و شعب آن و همينطور مدارس دولتي با شرايط مساوي، چون ديگر افراد اجتماع بپذيرند، مگر اينكه معلوليت خاص آنها مانع انجام كار در آن مراكز باشد.
 - افراد نابينا و ديگر معلولان جسمي، همچون ديگر اعضاي اجتماع حق دارند در كشور خود بر اساس شرايط و مقررات قابل اجرا براي همه از خانه هاي مسكوني آماده براي كرايه ماهانه يا اجاره سالانه استفاده كنند. البته كسي كه مستغلاتش را به يك نابينا يا معلول كرايه ميدهد،‌ مجبور نيست بدين منظور تغييراتي در خانه اش بدهد يا اينكه خود را موظف به مراقبت خاصي در مورد آن فرد بداند.
 - نابينايان و ديگر معلولان حق تام و برابر دارند كه از مكانها، مزايا، تسهيلات و امتيازات وسايل حمل و نقل همگاني چون هواپيما، وسايل موتوري، قطار، اتوبوس، اتومبيلها، كشتي و ديگر وسايل نقليه و هتل، مسافرخانه، مكانهاي عمومي و مراكز تفريحي و مذهبي ديگر محلهايي كه عموم مردم بدانجا جمع ميشوند، استفاده كنند و اگر در بعضي شرايط محدوديتي وجود داشته باشد اين محدوديت بايد قانوني و قابل اجرا براي همگان باشد.
 - هر نابينا يا نيمه بينايي حق دارد در اماكني كه در قسمت 8 آمده است، سگ راهنما را كه براي اين كار تعليم ديده است بدون الزام پرداخت وجه اضافي همراه خود داشته باشد.