معاونت آموزشی

امروزه علیرغم پیشرفتهای چشمگیر در دانش  و تکنولوژی پزشکی  و کنترل و ریشه کنی بسیاری از بیماری های مسری و عفونی مانند آبله، طاعون، سرخجه و ... جامعه انسانی درگیر معضلات زیادی در زمینه بهداشت و سلامتی است.
گسترش بیماری های غیرواگیر و مزمن و بدخیمی ها یکی از دغدغه ها و چالشهای مهم در حوزه سلامت و پیشگیری و درمان بیماریها است که از جمله این بیماری ها میتوان به بیماری های قلبی عروقی، فشارخون، دیابت، بیماری های متابولیک، انواع سرطان ها، بیماری های گوارشی و بیماری های سایکوسوماتیک و ... اشاره کرد.
طبق آمارهای رسمی بیش از 10 درصد بزرگسالان مبتلا به دیابت هستند و این رقم همچنان در حال افزایش است. بیش از 30 درصد بزرگسالان مبتلا به کبد چرب هستند. و بیش از 20 درصد بزرگسالان مبتلا به فشارخون هستند و طبق گفته وزیر بهداشت سابق در ده سال آینده آمار بدخیمی ها به 2 برابر افزایش می یابد و طبق گفته وزیر بهداشت فعلی سونامی بیماریهای غیرواگیر در راه است و مسئول بیماری های غیرواگیر وزارت بهداشت  عنوان نموده است که در سال 2020 حدود 60 درصد بیماری ها را بیماری های مزمن تشکیل می دهند و 73 درصد مرگ و میرها به خاطر آن است. از دید کارشناسان و صاحب نظران، تغییر سبگ زندگی و تغذیه دلیل اصلی شیوع این گونه بیماریها می باشد.
به همین دلیل اصلاح شیوه ها و الگوهای زندگی امروزی، امری ضروری و لازم برای حفظ حیات و سلامتی می باشد و استفاده از هر گونه دانش، روش و آموزه علمی که بتواند در حل این معضل، گره گشا باشد لازم و ضروری است و از طرفی یکی از برجستگی های طب سنتی ایران در ارتباط با حفظ سلامتی و پیشگیری از بیماری ها پرداختن به اصلاح و مدیریت شیوه های زندگی است و این مکتب طبی دارای یکی از غنی ترین الگوهای بهداشت سلامتی است به طوری که در تعالیم طب ایرانی بخش عمده ای از دانش پزشکی به بررسی و اصلاح شیوه های زندگی متمرکز شده است.
 حکمای طب سنتی ایران با درک ضرورت این مهم، همواره بر اصلاح شیوه های زندگی تاکید داشته اند و از بنیادی ترین آموزهای نخستین بنیانگذاران طب ایرانی حتی در سده های پیش از میلاد مسیح توجه به بهداشت عمومی بوده است. و از دیدگاه حکمای طب سنتی" پزشکی عبارت است  از نگهداری تندرستی در موقع سلامت و بازگرداندن آن به هنگام بیماری" لذا علاوه بر اینکه بخش عمده ای از آموزش کلیات طب سنتی ایرانی راجع به اصلاح شیوه های زندگی و ارائه الگوی صحیح زندگی و تغذیه می باشد،کتب متعددی نیز مستقلاً در باب حفظ سلامتی و پیشگیری از بیماری ها نگاشته شده است. که به عنوان نمونه می توان به کتابهایی مثل حفظ الصحه ناصری، منافع الاغذیه و مضارها، تقویم الحصه و ... اشاره کرد.
در اینجا لازم می دانیم که سخن حکیم محمدکاظم گیلانی درباره اهمیت حفظ سلامتی از طریق شیوه های صحیح زندگی را بیان کنیم:
"اینکه اغلب مردم در معرض امراض و ناخوشی های مهلک قرار می گیرند و یا اینکه در حالت سلامت ظاهری دائماً اظهار کسالت و ضعف و سوء هضم و اشتها می کنند به سبب آن است که چگونگی تغذیه، مقدار خواب و بیداری، ورزش و رفتارهای بهداشتی مانند حمام رفتن، مسائل زناشویی و مانند آن را نمی دانند و فکر می کنند که در زمان بیماری باید به طبیب رجوع کرد در حالی که فایده طبابت در زمان سلامت است که شخص را برای حفظ سلامتی راهنمایی کند...."
در منابع طب سنتی ایران، الگوهای صحیح بهداشتی و زندگی سالم در شش محور بیان شده است. که شامل تدبیر آب و هوا، چگونگی تغذیه و آداب آن، ورزش و استراحت، حالات روحی، خواب وبیداری، اعمال بهداشتی خاص مثل استحمام و چگونگی دفع مواد زاید بدن از طریق ادرار، مدفوع، تعریق و ...است و طبق آموزه های طب سنتی اگر این شش اصل با توجه به شرایط جسمی و فیزیولوژیک هر شخص به درستی مدیریت و تدبیر شوند باعث سلامت جسمی و روحی میشوند و اگر خلاف این باشد باعث ایجاد بیماری می گردند که پرداختن مفصل به هر یک از این موارد در کلاسهای آموزشی امکان پذیراست ولذا اولین جلسه آموزشی بهداشت تغذیه ازدیدگاه طب سنتی ویژه پزشکان و گروه های پزشکی در غالب کلاسهای آموزش مداوم درتاریخ 13/4/92 درمحل دانشگاه علوم پزشکی تهران برگزار می گردد.

دکتر حسین مرادی
Ph.D طب سنتی
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی قم